Διωγμοί και εξάπλωση του Χριστιανισμού. Πρόσωπα και μαρτυρίες
Διωγμοί και εξάπλωση του Χριστιανισμού.
Πρόσωπα και μαρτυρίες
Ι. Πολύχρονοι διωγμοί
1. Γιατί διώχθηκαν οι Χριστιανοί;
«Όπως καταδίωξαν εμένα, έτσι θα καταδιώξουν κι εσάς» είχε πει ο Χριστός στους του, και τα λόγια του βγήκαν αληθινά. Πρώτοι διώκτες έγιναν οι Ιουδαίοι, που έβλεπαν ότι το κήρυγμα του Χριστού έβαζε σε δεύτερη μοίρα τον Μωσαϊκό νόμο.
Ύστερα, οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, με σκληρά διατάγματα, δίωξαν πολλές φορές την Εκκλησία. Αιτία ήταν το κήρυγμα των χριστιανών για αγάπη, δικαιοσύνη και ισότητα μεταξύ των ανθρώπων. Όλα αυτά θεωρήθηκαν επικίνδυνα για τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ακόμη, η άρνηση των χριστιανών να λατρεύουν τους αυτοκράτορες σαν θεούς, όπως το επέβαλε τότε ο νόμος.
Μια άλλη αιτία των διωγμών ήταν και οι ψεύτικες κατηγορίες σε βάρος των χριστιανών. Τους κατηγορούσαν δηλαδή ότι στις συγκεντρώσεις τους συνωμοτούσαν εναντίον του κράτους. Με την εξάπλωση του Χριστιανισμού θίγονταν τα συμφέροντα πολλών που είχαν σχέση με τα είδωλα, π.χ. των ιερέων, των αγαλματοποιών και εμπόρων σχετικών ειδών.
Τέλος, οι χριστιανοί έγιναν τα «εύκολα θύματα» για ό,τι κακό συνέβαινε∙ θεομηνίες, πλημμύρες, σεισμοί, πυρκαγιές κ.ά. που από καμιά εποχή δεν λείπουν, όλα αυτά υποτίθεται ότι τα έστελναν οι θεοί από οργή από τους χριστιανούς, επειδή δεν τους λάτρευαν.
Ύστερα, οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, με σκληρά διατάγματα, δίωξαν πολλές φορές την Εκκλησία. Αιτία ήταν το κήρυγμα των χριστιανών για αγάπη, δικαιοσύνη και ισότητα μεταξύ των ανθρώπων. Όλα αυτά θεωρήθηκαν επικίνδυνα για τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ακόμη, η άρνηση των χριστιανών να λατρεύουν τους αυτοκράτορες σαν θεούς, όπως το επέβαλε τότε ο νόμος.
Μια άλλη αιτία των διωγμών ήταν και οι ψεύτικες κατηγορίες σε βάρος των χριστιανών. Τους κατηγορούσαν δηλαδή ότι στις συγκεντρώσεις τους συνωμοτούσαν εναντίον του κράτους. Με την εξάπλωση του Χριστιανισμού θίγονταν τα συμφέροντα πολλών που είχαν σχέση με τα είδωλα, π.χ. των ιερέων, των αγαλματοποιών και εμπόρων σχετικών ειδών.
Τέλος, οι χριστιανοί έγιναν τα «εύκολα θύματα» για ό,τι κακό συνέβαινε∙ θεομηνίες, πλημμύρες, σεισμοί, πυρκαγιές κ.ά. που από καμιά εποχή δεν λείπουν, όλα αυτά υποτίθεται ότι τα έστελναν οι θεοί από οργή από τους χριστιανούς, επειδή δεν τους λάτρευαν.
2. Ποιοι ήταν οι σκληρότεροι διωγμοί;
Ο πρώτος διωγμός έγινε από έναν παρανοϊκό αυτοκράτορα, τον Νέρωνα, που νόμιζε ότι ήταν σπουδαίος ποιητής. Θέλοντας να εμπνευστεί για να γράψει ένα ηρωικό ποίημα ανώτερο και από την Ιλιάδα του Ομήρου, έβαλε φωτιά στη Ρώμη. Επειδή όμως φοβήθηκε την κατακραυγή του λαού, διέδωσε ότι τη φωτιά την έβαλαν οι χριστιανοί. Ο λαός τον πίστεψε κι έτσι ξεκίνησε ο πρώτος μεγάλος διωγμός.
Ο επόμενος διωγμός οφείλεται σ’ ένα σκληρό και φιλοχρήματο αυτοκράτορα, τον Δομιτιανό, που νόμισε ότι κινδύνευε η βασιλεία του από τους χριστιανούς.
Ο πιο σκληρός και άγριος απ’ όλους τους διωγμούς έγινε από τον αυτοκράτορα Δέκιο. Αυτός νόμισε ότι θα κατάφερνε να ξεριζώσει οριστικά τη χριστιανική πίστη, που πίστευε πως ήταν η αιτία της παρακμής της απέραντης αυτοκρατορίας του.
Τελευταίος ήταν ο διωγμός του αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Τον ανησύχησε ιδιαίτερα η αύξηση του αριθμού των χριστιανών μέσα στους κρατικούς και στρατιωτικούς υπαλλήλους και με τον διωγμό αυτόν προσπάθησε να εξαφανίσει κάθε χριστιανικό στοιχείο από τις δημόσιες υπηρεσίες και τον στρατό.
Ο επόμενος διωγμός οφείλεται σ’ ένα σκληρό και φιλοχρήματο αυτοκράτορα, τον Δομιτιανό, που νόμισε ότι κινδύνευε η βασιλεία του από τους χριστιανούς.
Ο πιο σκληρός και άγριος απ’ όλους τους διωγμούς έγινε από τον αυτοκράτορα Δέκιο. Αυτός νόμισε ότι θα κατάφερνε να ξεριζώσει οριστικά τη χριστιανική πίστη, που πίστευε πως ήταν η αιτία της παρακμής της απέραντης αυτοκρατορίας του.
Τελευταίος ήταν ο διωγμός του αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Τον ανησύχησε ιδιαίτερα η αύξηση του αριθμού των χριστιανών μέσα στους κρατικούς και στρατιωτικούς υπαλλήλους και με τον διωγμό αυτόν προσπάθησε να εξαφανίσει κάθε χριστιανικό στοιχείο από τις δημόσιες υπηρεσίες και τον στρατό.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΔΙΩΓΜΩΝ
ΔΙΩΓΜΟΣ | ΑΦΟΡΜΗ | ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ |
Νέρωνας (54-68 μ.Χ.) | Πυρκαγιά στη Ρώμη | Πέτρος, Παύλος |
Δομιτιανός (81-96 μ.Χ.) | Φόρος διδράχμου | Διονύσιος, Τιμόθεος, Φλάβιος, Κλήμης, Δομιτίλλα, Ακύλιος |
Τραϊανός (98-117 μ.Χ.) | Ερώτημα επάρχου | Ιγνάτιος, Φωκάς, Κλήμης Ρώμης, Πρόκλος, Ιλάριος |
Μάρκος Αυρήλιος (161-180 μ.Χ.) | Ατυχήματα | Παρασκευή, Πολύκαρπος, Ιουστίνος, Κοδράτος |
Σεπτίμιος Σεβήρος (193-211 μ.Χ.) | Προσηλυτισμός | Ειρηναίος, Λεωνίδης, Ευτυχία, Περπέτουα, Χαράλαμπος, Χριστίνα, Μαρκέλλα |
Δέκιος (249-251 μ.Χ.) | Θρησκευτικός φανατισμός | Φλαβιανός Ρώμης, Καλλιόπη, Αλέξανδρος Ιεροσολύμων, Βαβύλας, Τρύφων |
Διοκλητιανός (284-305 μ.Χ.) | Θρησκευτικός φανατισμός | Γεώργιος, Δημήτριος, Κυριακή, Ευφημία, Προκόπιος |
Γαλέριος (305-311 μ.Χ.) | Θρησκευτικός φανατισμός | Μαρκελλίνος Ρώμης, Ερμόλαος, Αικατερίνη, Παντελεήμων, Λουκιανός Αντιοχείας |
ΙΙ. «Χριστιανός ειμί»: Μάρτυρες από ελεύθερη επιλογή
1. Άγ. Ιγνάτιος Αντιοχείας (περ. 50–107 μ.Χ.)
Ο Ιγνάτιος από μικρός γνώρισε τον Χριστό. Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας ήταν το παιδί που σήκωσε στα χέρια του ο Χριστός και είπε: «Όποιος δεν υπερηφανεύεται, αλλά είναι ταπεινός σαν αυτό το παιδί, αυτός είναι ο ανώτερος στον καινούριο κόσμο του Θεού». Εξαιτίας αυτής της παράδοσης, επειδή δηλαδή τον κράτησε στα χέρια του στα χέρια του ο Χριστός, ονομάστηκε και «Θεοφόρος».
Όταν μεγάλωσε, γνώρισε τους Αποστόλους και ιδιαίτερα τον Ιωάννη. Το 70 μ.Χ. περίπου έγινε επίσκοπος στην Αντιόχεια. Όλοι έδειχναν σεβασμό και εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό του. Όχι μόνον οι χριστιανοί της Αντιόχειας αλλά και οι Μικρασιάτες και οι Ρωμαίοι.
Ωστόσο, όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τραϊανός εξαπέλυσε διωγμό εναντίον των χριστιανών, ο Ιγνάτιος οδηγήθηκε αλυσοδεμένος στη Ρώμη, αφού τον πέρασαν από αρκετές πόλεις της Μικράς Ασίας και της Μακεδονίας. Ο σκοπός των διωκτών του ήταν να εκφοβίσουν τους χριστιανούς που έβλεπαν τον αγαπημένο τους επίσκοπο να βαδίζει προς το μαρτύριο. Παρ’ όλα αυτά η παρουσία του Ιγνάτιου δυνάμωνε την πίστη των χριστιανών και προκαλούσε θαυμασμό στους ειδωλολάτρες.
Στη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, ο Ιγνάτιος έγραψε 7 επιστολές στους χριστιανούς διαφόρων πόλεων. Στις επιστολές περιέχονται οδηγίες και συμβουλές. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικές γιατί μας δίνουν πολλές πληροφορίες για το πώς ζούσαν οι πρώτοι χριστιανοί. Γι’ αυτό τον λόγο, ο Ιγνάτιος θεωρείται ο πρώτος Πατέρας και Διδάσκαλος της Εκκλησίας.
Όταν τελικά έφτασε στη Ρώμη, τον οδήγησαν στο Κολοσσαίο, στα άγρια θηρία. Πριν το τέλος του είπε: «Είμαι ένας σπόρος σιταριού του Κυρίου μου, που τα δόντια των λιονταριών θα αλέσουν για να γίνω καθαρό ψωμί».
Όταν μεγάλωσε, γνώρισε τους Αποστόλους και ιδιαίτερα τον Ιωάννη. Το 70 μ.Χ. περίπου έγινε επίσκοπος στην Αντιόχεια. Όλοι έδειχναν σεβασμό και εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό του. Όχι μόνον οι χριστιανοί της Αντιόχειας αλλά και οι Μικρασιάτες και οι Ρωμαίοι.
Ωστόσο, όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τραϊανός εξαπέλυσε διωγμό εναντίον των χριστιανών, ο Ιγνάτιος οδηγήθηκε αλυσοδεμένος στη Ρώμη, αφού τον πέρασαν από αρκετές πόλεις της Μικράς Ασίας και της Μακεδονίας. Ο σκοπός των διωκτών του ήταν να εκφοβίσουν τους χριστιανούς που έβλεπαν τον αγαπημένο τους επίσκοπο να βαδίζει προς το μαρτύριο. Παρ’ όλα αυτά η παρουσία του Ιγνάτιου δυνάμωνε την πίστη των χριστιανών και προκαλούσε θαυμασμό στους ειδωλολάτρες.
Στη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, ο Ιγνάτιος έγραψε 7 επιστολές στους χριστιανούς διαφόρων πόλεων. Στις επιστολές περιέχονται οδηγίες και συμβουλές. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικές γιατί μας δίνουν πολλές πληροφορίες για το πώς ζούσαν οι πρώτοι χριστιανοί. Γι’ αυτό τον λόγο, ο Ιγνάτιος θεωρείται ο πρώτος Πατέρας και Διδάσκαλος της Εκκλησίας.
Όταν τελικά έφτασε στη Ρώμη, τον οδήγησαν στο Κολοσσαίο, στα άγρια θηρία. Πριν το τέλος του είπε: «Είμαι ένας σπόρος σιταριού του Κυρίου μου, που τα δόντια των λιονταριών θα αλέσουν για να γίνω καθαρό ψωμί».
2. Αγάπη, Ειρήνη, Χιονία
Οι τρεις αδελφές Αγάπη, Ειρήνη και Χιονία ζούσαν στη Θεσσαλονίκη και έγιναν χριστιανές στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού.
Όταν ο Διοκλητιανός εξέδωσε διάταγμα τον Φεβρουάριο του 303, που απαγόρευε τη χρήση και κατοχή χριστιανικών βιβλίων και κειμένων, οι τρεις αδελφές έκρυψαν τα βιβλία που είχαν και κατέφυγαν σε «όρος υψηλό» κοντά στη Θεσσαλονίκη, πιθανώς στον Χορτιάτη.
Μετά από ένα περίπου χρόνο, κάποιος απεσταλμένος του αυτοκράτορα ανακάλυψε τα τρία κορίτσια στο ερημικό κρησφύγετό τους. Αφού τις συνέλαβε, τις οδήγησε για ανάκριση μπροστά στον διοικητή της Μακεδονίας (στη Θεσσαλονίκη). Η κατηγορία ήταν ότι «δεν θέλουν να φάνε από τα ειδωλόθυτα». Από τα πρακτικά της δίκης αυτής, που διασώθηκαν, βλέπουμε ότι οι τρεις νέες έδιναν απαντήσεις που προκαλούσαν κατάπληξη για το θάρρος και την αποφασιστικότητά τους. Ο διοικητής ντροπιασμένος και οργισμένος διέταξε να ριχτούν στην πυρά.
Την επόμενη μέρα ανακαλύφθηκαν στο σπίτι της Ειρήνης τα απαγορευμένα βιβλία, χειρόγραφα της Αγίας Γραφής και άλλα… Μια ολόκληρη βιβλιοθήκη χριστιανική. Νέα ανάκριση. Νέα απολογία θαυμαστή της μικρής Ειρήνης, που κατέληξε κι αυτή στην ίδια καταδίκη με αυτή των αδελφών της.
Σήμερα με τις έρευνες που έχουν γίνει το μαρτύριο τοποθετείται με ασφάλεια στη θέση του 59ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης (όπου έχει ιδρυθεί ναός αφιερωμένος στη μνήμη τους εντός του προαυλίου) δίπλα στην Παναγία Φανερωμένη. Η μνήμη τους εορτάζεται στις 16 Απριλίου.
Όταν ο Διοκλητιανός εξέδωσε διάταγμα τον Φεβρουάριο του 303, που απαγόρευε τη χρήση και κατοχή χριστιανικών βιβλίων και κειμένων, οι τρεις αδελφές έκρυψαν τα βιβλία που είχαν και κατέφυγαν σε «όρος υψηλό» κοντά στη Θεσσαλονίκη, πιθανώς στον Χορτιάτη.
Μετά από ένα περίπου χρόνο, κάποιος απεσταλμένος του αυτοκράτορα ανακάλυψε τα τρία κορίτσια στο ερημικό κρησφύγετό τους. Αφού τις συνέλαβε, τις οδήγησε για ανάκριση μπροστά στον διοικητή της Μακεδονίας (στη Θεσσαλονίκη). Η κατηγορία ήταν ότι «δεν θέλουν να φάνε από τα ειδωλόθυτα». Από τα πρακτικά της δίκης αυτής, που διασώθηκαν, βλέπουμε ότι οι τρεις νέες έδιναν απαντήσεις που προκαλούσαν κατάπληξη για το θάρρος και την αποφασιστικότητά τους. Ο διοικητής ντροπιασμένος και οργισμένος διέταξε να ριχτούν στην πυρά.
Την επόμενη μέρα ανακαλύφθηκαν στο σπίτι της Ειρήνης τα απαγορευμένα βιβλία, χειρόγραφα της Αγίας Γραφής και άλλα… Μια ολόκληρη βιβλιοθήκη χριστιανική. Νέα ανάκριση. Νέα απολογία θαυμαστή της μικρής Ειρήνης, που κατέληξε κι αυτή στην ίδια καταδίκη με αυτή των αδελφών της.
Σήμερα με τις έρευνες που έχουν γίνει το μαρτύριο τοποθετείται με ασφάλεια στη θέση του 59ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης (όπου έχει ιδρυθεί ναός αφιερωμένος στη μνήμη τους εντός του προαυλίου) δίπλα στην Παναγία Φανερωμένη. Η μνήμη τους εορτάζεται στις 16 Απριλίου.
ΙΙΙ. Το τέλος των διωγμών και η εξάπλωση του Χριστιανισμού
1. Ένας χριστιανός Ρωμαίος αυτοκράτορας: Μέγας Κωνσταντίνος
Πατέρας του Κωνσταντίνου ήταν ο Κωνστάντιος ο Χλωρός, Καίσαρας της Γαλατίας και μητέρα του η Ελένη. Ο Κωνσταντίνος γεννήθηκε στη Νίσσα της σημερινής Σερβίας το 274 μ.Χ. Ύστερα από τον θάνατο του πατέρα του Ο Κωνσταντίνος ανακηρύχθηκε από τον στρατό διάδοχός του. Χρειάστηκε όμως να κάνει πολλούς πολέμους για να εδραιώσει τη θέση του. |  |
2. «Εν τούτω νίκα»
Η κρίσιμη μάχη για την επικράτηση του Κωνσταντίνου θα δινόταν στη Μουλβία γέφυρα του ποταμού Τίβερη. Ο αντίπαλος του Κωνσταντίνου Μαξέντιος είχε τετραπλάσιες δυνάμεις. Αλλά ο Κωνσταντίνος δεν έχασε το θάρρος του. Ο ίδιος διηγήθηκε ότι μια ημέρα του 312 είδε ξαφνικά στον ουρανό ένα φωτεινό σταυρό με την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ». Η έκπληξη που ένιωσε ήταν μεγάλη.
Τη νύχτα είδε στον ύπνο του τον Χριστό να τον ενθαρρύνει. Όταν ξύπνησε, με εντολή του ετοιμάστηκε ένα λάβαρο που το κοντάρι του κατέληγε σε σταυρό. Πάνω σ’ αυτό έβαλαν και ένα χρυσό στεφάνι με το μονόγραμμα του Χριστού. Κάτω απ’ αυτό κρέμασαν πολύτιμο τετράγωνο ύφασμα με τις εικόνες του αυτοκράτορα και των γιων του. Ο ενθουσιασμός των χριστιανών στρατιωτών, όταν είδαν το λάβαρο, ήταν μεγάλος. Στη μάχη νίκησε ο Κωνσταντίνος, ο οποίος από τότε και μετά στράφηκε οριστικά στον Χριστιανισμό.
Τη νύχτα είδε στον ύπνο του τον Χριστό να τον ενθαρρύνει. Όταν ξύπνησε, με εντολή του ετοιμάστηκε ένα λάβαρο που το κοντάρι του κατέληγε σε σταυρό. Πάνω σ’ αυτό έβαλαν και ένα χρυσό στεφάνι με το μονόγραμμα του Χριστού. Κάτω απ’ αυτό κρέμασαν πολύτιμο τετράγωνο ύφασμα με τις εικόνες του αυτοκράτορα και των γιων του. Ο ενθουσιασμός των χριστιανών στρατιωτών, όταν είδαν το λάβαρο, ήταν μεγάλος. Στη μάχη νίκησε ο Κωνσταντίνος, ο οποίος από τότε και μετά στράφηκε οριστικά στον Χριστιανισμό.
3. Το Διάταγμα των Μεδιολάνων
Ένα από τα πρώτα έργα του Κωνσταντίνου μόλις ανέλαβε τη διοίκηση του κράτους με τον Λικίνιο ήταν το Διάταγμα των Μεδιολάνων. Μ’ αυτό το διάταγμα δινόταν στον καθένα το δικαίωμα να ακολουθεί όποια θρησκεία ήθελε. Έτσι τερματίζονταν πια οι διωγμοί κατά των χριστιανών.
Όταν το 323 ο Κωνσταντίνος έγινε αυτοκράτορας σε ολόκληρο το ρωμαϊκό κράτος προστάτεψε με πολλούς τρόπους τον χριστιανισμό: επέστρεψε στους χριστιανούς τους ναούς και τις περιουσίες τους που είχαν δημευτεί την περίοδο των διωγμών, καθιέρωσε την Κυριακή ως ημέρα γιορτής και αργίας, έκτισε ναούς στην καινούργια πρωτεύουσα, καταπολέμησε τις αιρέσεις κ.ά.
Όταν το 323 ο Κωνσταντίνος έγινε αυτοκράτορας σε ολόκληρο το ρωμαϊκό κράτος προστάτεψε με πολλούς τρόπους τον χριστιανισμό: επέστρεψε στους χριστιανούς τους ναούς και τις περιουσίες τους που είχαν δημευτεί την περίοδο των διωγμών, καθιέρωσε την Κυριακή ως ημέρα γιορτής και αργίας, έκτισε ναούς στην καινούργια πρωτεύουσα, καταπολέμησε τις αιρέσεις κ.ά.
ΙV. Γιορτές μνήμης / τόποι λατρείας
1. Ο Ναός της Αναστάσεως της Ιερουσαλήμ
Αλλιώς λέγεται Ναός του Παναγίου Τάφου και βρίσκεται στη χριστιανική συνοικία της παλαιάς πόλης της Ιερουσαλήμ. Ο ναός θεωρείται ότι βρίσκεται στη θέση του Γολογοθά, του λόφου πάνω στον οποίο σταυρώθηκε και τάφηκε ο Ιησούς Χριστός.
Ο ναός κατασκευάστηκε από την Αγία Ελένη, τη μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, στα μέσα του 4ου αιώνα. Στον ναό που έχτισε η Αγία Ελένη συμπεριέλαβε τον Πανάγιο Τάφο μαζί με τον Γολγοθά και το Σπήλαιο. Από τότε πέρασε μεγάλες περιπέτειες και καταστροφές.
Στη σημερινή του μορφή κατασκευάστηκε το 1810. Το 1958 Ορθόδοξοι, Ρωμαιοκαθολικοί και Αρμένιοι άρχισαν την αποκατάσταση και συντήρηση του μνημείου.
Ο ναός κατασκευάστηκε από την Αγία Ελένη, τη μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, στα μέσα του 4ου αιώνα. Στον ναό που έχτισε η Αγία Ελένη συμπεριέλαβε τον Πανάγιο Τάφο μαζί με τον Γολγοθά και το Σπήλαιο. Από τότε πέρασε μεγάλες περιπέτειες και καταστροφές.
Στη σημερινή του μορφή κατασκευάστηκε το 1810. Το 1958 Ορθόδοξοι, Ρωμαιοκαθολικοί και Αρμένιοι άρχισαν την αποκατάσταση και συντήρηση του μνημείου.
2. Η γιορτή Κωνσταντίνου και Ελένης
Ο Μέγας Κωνσταντίνος τιμούσε ιδιαίτερα τη μητέρα του. Της έδωσε τον τίτλο της αυγούστας, έβαλε τη μορφή της πάνω σε νομίσματα και έδωσε το όνομά της σε μία πόλη της Βιθυνίας.
Η Ελένη έκτισε πολλές εκκλησίες. Στη Ρώμη (Τιμίου Σταυρού), στην Κωνσταντινούπολη (Αγίων Αποστόλων), στη Βηθλεέμ (βασιλική της Γεννήσεως) και στο Όρος των Ελαιών (βασιλική της Γεθσημανή). Το 326 μ.Χ. πήγε στην Ιερουσαλήμ, όπου «μὲ μέγαν κόπον καὶ πολλὴν ἔξοδον καὶ φοβερίσματα ηὗρεν τὸν τίμιον σταυρὸν καὶ τοὺς ἄλλους δύο σταυροὺς τῶν ληστῶν», όπως γράφει ο Κύπριος Χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς. Μετά τον θάνατό της, ο Μ. Κωνσταντίνος την ενταφίασε στον ναό των Αγίων Αποστόλων.
Οι Βυζαντινοί τιμούσαν ιδιαίτερα τον Μέγα Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη. Έτσι, άρχισαν να τους απεικονίζουν μαζί να κρατούν ανάμεσά τους τον Σταυρό. Η Εκκλησία τους ανακήρυξε ισαποστόλους και η μνήμη τους τιμάται στις 21 Μαΐου.
Κάθε χρόνο στις 21 Μαΐου, κατά την καθιερωμένη εορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, στη βόρεια Ελλάδα αναβιώνει το έθιμο της τελετουργίας των Αναστεναρίων. Το έθιμο τελείται από τις αρχές του 20ού αιώνα από πρόσφυγες του νομού Θράκης.
Η Ελένη έκτισε πολλές εκκλησίες. Στη Ρώμη (Τιμίου Σταυρού), στην Κωνσταντινούπολη (Αγίων Αποστόλων), στη Βηθλεέμ (βασιλική της Γεννήσεως) και στο Όρος των Ελαιών (βασιλική της Γεθσημανή). Το 326 μ.Χ. πήγε στην Ιερουσαλήμ, όπου «μὲ μέγαν κόπον καὶ πολλὴν ἔξοδον καὶ φοβερίσματα ηὗρεν τὸν τίμιον σταυρὸν καὶ τοὺς ἄλλους δύο σταυροὺς τῶν ληστῶν», όπως γράφει ο Κύπριος Χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς. Μετά τον θάνατό της, ο Μ. Κωνσταντίνος την ενταφίασε στον ναό των Αγίων Αποστόλων.
Οι Βυζαντινοί τιμούσαν ιδιαίτερα τον Μέγα Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη. Έτσι, άρχισαν να τους απεικονίζουν μαζί να κρατούν ανάμεσά τους τον Σταυρό. Η Εκκλησία τους ανακήρυξε ισαποστόλους και η μνήμη τους τιμάται στις 21 Μαΐου.
Κάθε χρόνο στις 21 Μαΐου, κατά την καθιερωμένη εορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, στη βόρεια Ελλάδα αναβιώνει το έθιμο της τελετουργίας των Αναστεναρίων. Το έθιμο τελείται από τις αρχές του 20ού αιώνα από πρόσφυγες του νομού Θράκης.
3. Η γιορτή της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού
Από το συναξάρι της γιορτής
Τον ξύλινο Σταυρό, που πάνω του σταυρώθηκε ο Χριστός, τον βρήκε μετά από πολλά χρόνια κάπου στην Ιερουσαλήμ η Αγία Ελένη, κάτω από τα χώματα. Ο λαός, σαν έμαθε πως βρέθηκε ο Σταυρός, θέλησε να τον δει και να τον προσκυνήσει. Γι’ αυτό ο πατριάρχης των Ιεροσολύμων τον ύψωσε μέσα στον ναό, ενώ ο κόσμος έκλαιγε από χαρά. Η Αγία Ελένη φρόντισε να χτιστεί στον τόπο εκείνο ο ναός της Αναστάσεως και να τοποθετηθεί μέσα ο Σταυρός. Μετά από χρόνια, οι Πέρσες κυρίευσαν την Ιερουσαλήμ. Μαζί με άλλα λάφυρα πήραν στη χώρα τους και τον Τίμιο Σταυρό. Αυτή η προσβολή ήταν σαν αγκάθι στις καρδιές των πιστών. Αργότερα, ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ηράκλειος νίκησε τους Πέρσες. Πήρε πίσω τον Τίμιο Σταυρό και τον έφερε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί ο Σταυρός υψώθηκε και πάλι μπροστά στον λαό, που παρακολουθούσε με ευλάβεια και συγκίνηση. Όλα αυτά τα θυμούνται οι χριστιανοί στις 14 Σεπτεμβρίου, τη μέρα δηλαδή της γιορτής της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού. |  |
Έθιμα της γιορτής
Τη ημέρα της γιορτής ο ιερέας μοιράζει στους πιστούς κλαδάκια βασιλικού γιατί –κατά την παράδοση- η Αγία Ελένη βρήκε τον Σταυρό του Χριστού σε ένα χώρο που ήταν κατάφυτος από βασιλικούς. Γι’ αυτό και ο βασιλικός λέγεται σταυρολούλουδο. Με αυτό τον βασιλικό και με τον αγιασμό της ημέρας οι νοικοκυρές συνήθιζαν να φτιάχνουν το προζύμι της χρονιάς.
Συνήθιζαν να λένε για τον βασιλικό:
Συνήθιζαν να λένε για τον βασιλικό:
«Βασιλικός κι αν μαραθεί
κι αν γείρουν τα κλωνιά του,
ρίξε νερό στη ρίζα του
να 'ρθει στα πρωτινά του».
κι αν γείρουν τα κλωνιά του,
ρίξε νερό στη ρίζα του
να 'ρθει στα πρωτινά του».
Καθώς είναι περίοδος που πλησιάζει η σπορά, στέλνουν στην εκκλησία πολυσπόριο, μείγμα απ' όλα τα είδη των σπόρων, για να λειτουργηθούν και να ευλογηθούν.
Από τη μέρα αυτή και οι ναυτικοί σταματούν τα μακρινά ταξίδια, όπως συμβουλεύει και η κοινή παροιμία: «Του Σταυρού σταύρωνε και δένε ή του Σταυρού κοίτα και τ' άι-Γεωργιού ξεκοίτα». Άλλη παροιμία λέγει: «Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε».
Το βράδυ της παραμονής τα παιδιά πηδούν φωτιές.
Από τη μέρα αυτή και οι ναυτικοί σταματούν τα μακρινά ταξίδια, όπως συμβουλεύει και η κοινή παροιμία: «Του Σταυρού σταύρωνε και δένε ή του Σταυρού κοίτα και τ' άι-Γεωργιού ξεκοίτα». Άλλη παροιμία λέγει: «Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε».
Το βράδυ της παραμονής τα παιδιά πηδούν φωτιές.
Γ. Α. Μέγας, Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρεία
 Σῶσον, Κύριε, τὸν λαόν σου Απολυτίκιο της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, Ήχος α', ψάλλει ο χορός ψαλτών Τρίκκης Μελωδοί. |  "Τον Σταυρόν Σου προσκυνούμεν Δέσποτα" και "Δύναμις" Μέλος αρχαίον σε ήχο β'. Ψάλλεται αντί Τρισαγίου Ύμνου κατά τις εορτές του Τιμίου Σταυρού. Ψάλλει ο βυζαντινός χορός "Οι Καλοφωνάρηδες". |
Διωγμοί γι' αυτό που είσαι / διωγμοί γι' αυτό που πιστεύεις
Το Ολοκαύτωμα
Είναι ο συστηματικός και υποκινούμενος από το κράτος συστηματικός διωγμός και η γενοκτονία των Εβραίων, καθώς και άλλων εθνικών, θρησκευτικών, πολιτικών και κοινωνικών ομάδων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου από τη ναζιστική Γερμανία. Οι Εβραίοι της Ευρώπης ήταν τα κύρια θύματα του Ολοκαυτώματος, μέσω αυτού που οι Ναζί ονόμαζαν «τελική λύση του εβραϊκού ζητήματος». Ο αριθμός των θυμάτων του εβραϊκού πληθυσμού συνήθως προσδιορίζεται στα έξι εκατομμύρια.
Σύγχρονοι διωγμοί χριστιανικών πληθυσμών
Εδώ και μερικά χρόνια στην περιοχή της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, Ασίας και Αφρικής, παρατηρούνται, καθημερινά και όλο και πιο έντονα, διωγμοί εναντίον των χριστιανικών πληθυσμών που ζουν σ’ αυτές τις περιοχές: επιθέσεις, επιδρομές σε χώρους θρησκευτικούς σε ώρα λατρείας. Διαπράττονται φόνοι αθώων ανθρώπων, απαγωγές, αποκεφαλισμοί, βιαιοπραγίες, καταστροφές χριστιανικών περιουσιών.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου