9ο και... γράμματα σπουδάματα...

   [Ήτανε μια κοπέλα απ’ τη Σάμο…]   Ήτανε μια κοπέλα απ’ τη Σάμο που έχωσε το δεξί της στην άμμο και με τ’ άλλο το χέρι εκρατούσε ένα αστέρι ετούτη η κοπέλα απ’ τη Σάμο [ Ποίηση: Γιώργος Σεφέρης,  Νότιος Αφρική, 1941]   Η ποδηλάτισσα   Το δρόμο πλάι στη θάλασσα περπάτησα που ‘κανε κάθε μέρα η ποδηλάτισσα. Βρήκα τα φρούτα που ‘χε στο πανέρι της, το δαχτυλίδι που ‘πεσε απ’ το χέρι της. Βρήκα το κουδουνάκι και το σάλι της, τις ρόδες, το τιμόνι, το πεντάλι της. Ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης,   Ο γλάρο ς Μουσική: Μιχάλης Τρανουδάκης, Ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης, Ερμηνεία: Αφροδίτη Μάνου (από το Cd «Η ποδηλάτισσα», 1979) Στο κύμα πάει να κοιμηθεί δεν έχει τι να φοβηθεί Μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει γλάρος είναι και πηγαίνει Από πόλεμο δεν ξέρει ούτε τι θα πει μαχαίρι Ο Θεός του ‘δωσε φύκια και χρωματιστά χαλίκια Αχ αλί κι αλίμονό μας μες στον κόσμο το δικό μας Δε μυρίζουνε τα φύκια δε γυαλίζουν τα χαλίκια Χίλιοι-δυο παραφυλάνε σε κοιτάν και δε μιλάνε Είσ...

      Γ. Ρίτσος-Για το παιδί»     «Τα παιδιά θέλουν παπούτσια   τα παιδιά θέλουν ψωμί θέλουνε και φάρμακα δούλεψε και συ.   Γέλα κλαίγε κι όλο λέγε   το παιδί: ζωή. Τίποτ’ άλλο, Ζωή.     Ζύμωνε στη σκάφη πρώτο σου ζυμάρι, πρώτο σου ψωμί   ένα καλυβάκι μια μικρούλα αυλή για το παιδί.   Ζύμωνε το χώμα   με το δάκρυ δάκρυ φτιάξε ένα χωμάτινο πουλί να πετάει τη νύχτα   και να κελαηδεί   για το παιδί.     Τούτη είναι η ζωή μας τούτο το μεγάλο, τίποτ’ άλλο γέλα κλάψε, πες ό,τι θες Το παιδί ζωή: ζω τίποτ’ άλλο.»!       Ειρήνη- Γ. Ρίτσο (απόσπασμα)   Τ’ όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη Τ’ όνειρο της μάνας είναι η ειρήνη Τα λόγια της αγάπης κάτω απ’ τα δέντρα είναι η ειρήνη. Ο πατέρας που γυρνάει τ’ απόβραδο μ’ ένα φαρδύ χαμόγελο στα μάτια μ’ ένα ζεμπίλι στα χέρια του γεμάτο φρούτα και οι σταγόνες του ιδρώτα στο μέτωπό...

    [Ήτανε μια κοπέλα απ’ τη Σάμο…]   Ήτανε μια κοπέλα απ’ τη Σάμο που έχωσε το δεξί της στην άμμο και με τ’ άλλο το χέρι εκρατούσε ένα αστέρι ετούτη η κοπέλα απ’ τη Σάμο [ Ποίηση: Γιώργος Σεφέρης,  Νότιος Αφρική, 1941]   Η ποδηλάτισσα   Το δρόμο πλάι στη θάλασσα περπάτησα που ‘κανε κάθε μέρα η ποδηλάτισσα. Βρήκα τα φρούτα που ‘χε στο πανέρι της, το δαχτυλίδι που ‘πεσε απ’ το χέρι της. Βρήκα το κουδουνάκι και το σάλι της, τις ρόδες, το τιμόνι, το πεντάλι της. Ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης,   Ο γλάρο ς Μουσική: Μιχάλης Τρανουδάκης, Ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης, Ερμηνεία: Αφροδίτη Μάνου (από το Cd «Η ποδηλάτισσα», 1979) Στο κύμα πάει να κοιμηθεί δεν έχει τι να φοβηθεί Μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει γλάρος είναι και πηγαίνει Από πόλεμο δεν ξέρει ούτε τι θα πει μαχαίρι Ο Θεός του ‘δωσε φύκια και χρωματιστά χαλίκια Αχ αλί κι αλίμονό μας μες στον κόσμο το δικό μας Δε μυρίζουνε τα φύκια δε γυαλίζουν τα χαλίκια Χίλιοι-δυο παραφυλάνε σε κοιτάν και δε μιλάνε Εί...

Μαζί με τις ευχές για Καλή Ανάσταση, μερικά από τα καλύτερα ελληνικά ποιήματα για το Πάσχα. Την υποκειμενική μου προτίμηση δεν θα την κρύψω: το απλοϊκό μα γνήσιο «Μοιρολόι της Παναγιάς», η λαμπρή «Ημέρα της Λαμπρής» του Σολωμού, οι τρεις ύμνοι του Σικελιανού, το «Τραγούδι του Σταυρού» μα κυρίως «Το τροπάριο της Κασσιανής» του Παλαμά, και τέλος η πικρή, μεταφορική «Μεγάλη Παρασκευή» του Κυριάκου Χαραλαμπίδη, νομίζω, ξεχωρίζουν. Χρόνια Πολλά! Δημοτικό, «Μοιρολόι της Παναγιάς» Δημοτικό, «Τάξε του Χάρου καμπουχά» Δημοτικό, «Με γέλασάνε τα πουλιά» Δημοτικό, «Το περιβόλι του Χάρου» Δ. Σολωμός, «Η ημέρα της Λαμπρής» Κ. Παλαμάς, «Το τραγούδι του Σταυρού» Κ. Παλαμάς, «Γιορτές» (απόσπασμα)

Θούριος (Ρήγας Βελεστινλής) {απόσπασμα} Ως πότε παλικάρια να ζούμεν στα στενά, Mονάχοι σα λιοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά; Σπηλιές να κατοικούμεν, να βλέπωμεν κλαδιά, Nα φεύγωμ’ απ’ τον Kόσμον, για την πικρή σκλαβιά. Nα χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα, και Γονείς, Tους φίλους, τα παιδιά μας, κι’ όλους τους συγγενείς. Καλλιώ ‘ναι μιας ώρας ελεύθερη ζωή, Παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά, και φυλακή. Τι σ’ ωφελεί αν ζήσης, και είσαι στη σκλαβιά, Στοχάσου πως σε ψένουν καθ’ ώραν στη φωτιά. Βεζύρης, Δραγουμάνος, Aφέντης κι αν σταθής, O Tύραννος αδίκως, σε κάμει να χαθής. Δουλεύεις όλ’ ημέρα, σε ό,τι κι αν σοι πη, Kι’ αυτός πασχίζει πάλιν, το αίμα σου να πιη.

Οι τέσσερις Εποχές (Ο χειμώνας) - Antonio Vivaldi (αφήγηση Ζακ Μεναχέμ) Κείμενο: Francis Scaglia  Απόδοση στα Ελληνικά: Ίρις Ζαχμανίδη  Αφήγηση: Ζακ Μεναχέμ  Παίζουν οι σολίστ της Στουτγάρδης υπό τη Διεύθυνση του Marcel Couraud (Από τα Αποκηρυγμένα, Ίκαρος 1983) -Κώστας Καρυωτάκης, «Το χιόνι» «Τι καλά που ‘ναι στο σπίτι μας τώρα που έξω πέφτει χιόνι! Το μπερντέ παραμερίζοντας τ’ άσπρο βλέπω εκεί σεντόνι να σκεπάζει όλα τα πράγματα, δρόμους, σπίτια, δένδρα, φύλλα. Πόσο βλέπω μ’ ευχαρίστηση μαζεμένη τόση ασπρίλα. Όμως, κοίτα, τουρτουρίζοντας το κορίτσι εκείνο τρέχει. Τώρα στάθηκε στην πόρτα μας, ψωμί λέει πως δεν έχει, πως κρυώνει, πως επάγωσε… Έλα μέσα κοριτσάκι, το τραπέζι μας εστρώθηκε κι αναμμένο είναι το τζάκι!»

Τα δεκατέσσερα παιδιά – Νικηφόρος Βρεττάκος «…Εν αρχή ην η αγάπη…» μελωδούσε γιομίζοντας το γυμνό σου δωμάτιο μια παράξενη άρπα, καθώς σ’ έπαιρνε ο ύπνος και το χέρι σου, κρύο, σαν κλωνί λεμονιάς σε νεκρό, αναπαύονταν πάνω στο στήθος σου. Κι έβλεπες πως άνοιγε τάχα μια πόρτα στον ύπνο σου. Πως μπαίναν τα δεκατέσσερα παιδιά λυπημένα και στεκόντουσαν γύρω σου. Τα μάτια τους θύμιζαν σταγόνες σε τζάμια: «Έλεος! Έλεος! Έλεος!...» τινάζοντας τη βροχή και το χιόνι από πάνω τους, τα ζύγιαζες με το βλέμμα σου σα να’ θελες να τους κόψεις την ευτυχία στα μέτρα τους, ενώ η άρπα συνέχιζεν απαλά μες στον ύπνο σου: «… Ό,τι θέλει κανείς μπορεί να φτιάξει με την αγάπη. Ήλιους κι αστέρια, ροδώνες και κλήματα…». Αλλά εσύ προτιμούσες μποτίτσες φοδραρισμένες με μάλλινο, πουκάμισα κλειστά στο λαιμό - γιατί φυσάει πολύ στο Καλέντζι! Έβλεπες πως ράβεις με τα δυο σου χέρια, έβλεπες πως ζυμώνεις με τα δυο σου χέρια κι ...

Κάτωχρος κι εξαντλημένος ο Ιησούς στάθηκε κοντά στον τάφο. «Λάζαρε, βγες έξω», φώναξε. Όλοι περίμεναν. Κι ο φτωχός νεκρός, που ένιωσε ότι εδώ στον τάφο του παίζεται η τύχη του κόσμου, τι να ’κανε; Η γη είχε χαθεί, πώς θ’ άφηνε χωρίς ανάσταση  έναν ολάκερο ουρανό.. Τάσος Λειβαδίτης,  "Ο Θεός χρειάζεται τη βοήθειά μας" ________________________________________ photo: Rediscovery of Antinous • Delphi | 1893.

Ακούστε και μελοποιημένο το όμορφο ποίημα του Γεώργιου Δροσίνη που μελετήσαμε στην τάξη, τους στίχους του οποίου, θα ήθελα να θυμόσαστε πάντα. «ας είμαι ένα καλάμι, ένα χαμόδεντρο, μα όσο ανεβαίνω, μόνος να ανεβαίνω….» https://www.youtube.com/watch?v=hL_V1K7J6i4 Τραγούδι : Τι θέλω Ποίηση: Γεώργιος Δροσίνης Μουσική : Μίκης Θεοδωράκης Ερμηνεία : Βασίλης Παπακωνσταντίνου και Παιδική Χορωδία Δ. Τυπάλδου.

Σήμερα είναι η Παγκόσμια μέρα κατά του ρατσισμού και παγκόσμια μέρα ποίησης. Η παραβίαση των δικαιωμάτων παιδιών και ενηλίκων με ποικίλους τρόπους αποτελεί μια πραγματικότητα σε πάρα πολλά μέρη του πλανήτη και στην Ελλάδα. Η έλλειψη ανοχής, οι εκδηλώσεις ρατσισμού και ξενοφοβίας, οι πόλεμοι, οι διακρίσεις, οι επιθέσεις βίας προς τον «Άλλο», η αύξηση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά μιας περιόδου καταιγιστικών αλλαγών, την οποία διανύουμε. Η εκπαίδευση χρειάζεται να μετασχηματίσει τις δράσεις και τον προσανατολισμό της, υιοθετώντας πρακτικές που να διέπονται από το ανθρωπιστικό ιδεώδες( από την εγκύκλιο του υπουργείο Παιδείας). Ένα βιντεάκι κινουμένων σχεδίων: «Ειρήνη». Η ιστορία ενός μικρού πρόσφυγα. Η ιστορία αναφέρεται σε ένα μικρό κορίτσι που αναγκάζεται να εγκαταλείψει το σπίτι της, να δοκιμάσει την ανασφάλεια και την απόρριψη μέχρι να βρει ζεστασιά, προστασία και στοργή σε ένα νέο σπιτικό. Παιδιά, αν θέλετε το βλέπετε...

Οι παρακάτω στίχοι είναι από την “Προσευχή της δασκάλας”, της Χιλιανής ποιήτριας Gabriela Mistral, που πήρε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1946.  Η μετάφραση ανήκει στη Μαριάννα Τζανάκη. Η Χιλιανή ποιήτρια Γκαμπριέλα Μιστράλ. Η προσευχή της δασκάλας Κύριε! Εσύ που δίδαξες, συγχώρα με που διδάσκω· που φέρω το όνομα της δασκάλας, που Εσύ έφερες όταν ήσουν στη Γη. Δώσε μου την μοναδική αγάπη για το σχολειό μου· που ούτε το κάψιμο της ομορφιάς να είναι ικανό να κλέψει την τρυφεράδα μου απ’ όλες τις στιγμές. Δάσκαλε, κάνε ακατάπαυστο τον ενθουσιασμό μου και περαστική την απογοήτευση. Βγάλε από μέσα μου αυτό τον ακάθαρτο πόθο για δικαιοσύνη που εξακολουθεί να με ταράζει, το γελοίο απομεινάρι της διαμαρτυρίας που βγαίνει από μέσα μου όταν με πληγώνουν. Να μην πονάει η αγνόηση και να μην θλίβομαι για την λήθη αυτών που μας δίδαξαν.