Κυρά Σαρακοστή: Τι συμβολίζει το έθιμο

Ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιμα για το Πάσχα είναι η Κυρά Σαρακοστή. Πρόκειται για ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο που μετρούσε τις εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής, η επίσημη έναρξη της είναι η Καθαρά Δευτέρα.

Η κυρά-Σαρακοστή είναι ένα από τα παλαιότερα έθιμα της Ελληνικής κοινωνίας που σχετίζονται με τη γιορτή του Πάσχα. Αποτελεί ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο για την περίοδο της Σαρακοστής ενώ ολόκληρη η παρουσία της κυράς-Σαρακοστής συμβολίζει τη νηστεία.

Ποια είναι η χρήση της κυρά-Σαρακοστής

Έχει επτά πόδια, ένα για κάθε εβδομάδα της περιόδου της Σαρακοστής. Ουσιαστικά έχει τη χρήση αυτοσχέδιου ημερολογίου για την αντίστροφη μέτρηση των εβδομάδων από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι τη Μεγάλη Εβδομάδα. Στον ελλαδικό χώρο την συναντάμε με διάφορες παραλλαγές.

Η κυρά-Σαρακοστή και οι παραλλαγές της

Στις περισσότερες περιοχές, ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά, που απεικόνιζε μια γυναίκα, που έμοιαζε με καλόγρια, με επτά πόδια, σταυρωμένα χέρια γιατί προσεύχεται, ένα σταυρό γιατί πήγαινε στην εκκλησία και χωρίς στόμα γιατί νηστεύει.

Σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, την έκαναν πάνινη και τη γέμιζαν με πούπουλα. Ενώ αλλού την έφτιαχναν από ζυμάρι με απλά υλικά και, κυρίως με πολύ αλάτι για να μη χαλάσει.

Στον Πόντο, η κυρά-Σαρακοστή ήταν μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που το κρεμούσαν απ’ το ταβάνι και πάνω του είχαν καρφωμένα επτά φτερά κότας, ώστε να αφαιρούν ένα φτερό κάθε εβδομάδα.

Πότε φτιάχνουμε την Κυρά Σαρακοστή

Η Κυρά Σαρακοστή φτιάχνεται παραδοσιακά γύρω στην Καθαρά Δευτέρα, μιας και τότε ξεκινάνε οι σαράντα μέρες της νηστείας που κρατάει μέχρι το Πάσχα.

Ποια μέρα κόβουμε το ποδαράκι της Κυράς Σαρακοστής

Στο τέλος κάθε εβδομάδας, κόβουμε ένα πόδι της Κυράς-Σαρακοστής και το τελευταίο πόδι είναι η Μεγάλη Εβδομάδα. Η “κυρά Σαρακοστή” ήταν για τους παλιούς, το ημερολόγιό τους. Είχε 7 πόδια, τις 7 βδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν και ένα πόδι.

Το τελευταίο πόδι της κυρά-Σαρακoστής και το γούρι

Το τελευταίο πόδι το κόβανε το Μεγάλο Σάββατο και το τοποθετούσαν μέσα σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι. Όποιος το έβρισκε πίστευαν πως θα ήταν καλότυχος.

Παραδοσιακό τραγούδι για το έθιμο της «Κυράς Σαρακοστής»

Την Κυρά Σαρακοστή που είναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας τη φτιάχναν με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι της φορούσαν στο κεφάλι της σταυρό
και το στόμα της ξεχνούσαν γιατί νήστευε καιρό.

Και μετρούσαν τις ημέρες με τα πόδια της τα εφτά
κόβαν ένα τη βδομάδα, μέχρι νά ‘ρθει η Πασχαλιά