Kεφάλαιο 28ο-Η χλωρίδα και η πανίδα − Η βλάστηση της Ευρώπης

Kεφάλαιο 28ο

Η χλωρίδα και η πανίδα − Η βλάστηση της Ευρώπης 

• για τη βλάστηση που αναπτύσσεται στην Ευρώπη
• για τα ζώα που ζουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο

Παρατηρήστε τον παγκόσμιο χάρτη της τάξης σας και πείτε σε ποια κλιματική ζώνη βρίσκεται η Ευρώπη. Θυμηθείτε ποιες φυτικές διαπλάσεις αναπτύσσονται στη ζώνη αυτή.

Το πλούσιο ανάγλυφο της Ευρώπης και οι ποικίλες κλιματικές συνθήκες έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη όλων των ζωνών βλάστησης, εκτός βέβαια από την τροπική.

Ξεκινώντας από τη Βόρεια Ευρώπη ας εξετάσουμε σε ποιες περιοχές αναπτύσσεται καθεμία από τις φυτικές διαπλάσεις που γνωρίζουμε. Θα βοηθηθούμε και από το προηγούμενο κεφάλαιο που αναφέρεται στο κλίμα της Ευρώπης.

Η χλωρίδα της Ευρώπης χαρακτηρίζεται από πολλά και διαφορετικά είδη φυτών. Εκτός από τα αυτοφυή φυτά υπάρχουν και αυτά τα οποία έφεραν οι άνθρωποι κατά τις εξερευνήσεις και τις μετακινήσεις τους. Επειδή, όπως γνωρίζουμε, η Ευρώπη παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία κλιματικών συνθηκών, σε κάθε περιοχή υπάρχουν χαρακτηριστικά ενδημικά φυτά. Ειδικότερα στα Βαλκάνια υπάρχουν 1.754 ενδημικά φυτά, από τα οποία τα 514 ευδοκιμούν στην Ελλάδα. 

Γνωρίζουμε ότι ανάλογα με τα είδη των φυτών μιας περιοχής αναπτύσσονται και τα είδη των ζώων που ζουν σε αυτήν. Ας θυμηθούμε ποια ζώα συναντάμε στις διαφορετικές φυτικές διαπλάσεις της Ευρώπης.

Ο άνθρωπος με τις συνεχείς επεμβάσεις του στη φύση αλλοίωσε το φυσικό περιβάλλον. Εκχέρσωσε φυσικά λιβάδια, για να δημιουργήσει μονοκαλλιέργειες προς το συμφέρον του ή κατέστρεψε φυσικά τοπία, για να κατασκευάσει έργα υποδομής.

Συζητήστε τις επιπτώσεις που έφεραν στη χλωρίδα και την πανίδα οι διαρκείς και πολλές φορές αλόγιστες επεμβάσεις του ανθρώπου στη φύση.

Γεωγραφικό γλωσσάριο

Αυτοφυή φυτά: τα φυτά που φυτρώνουν μόνα τους σε μια περιοχή χωρίς την επέμβαση του ανθρώπου

Ενδημικά φυτά: τα φυτά που φύονται σε μια περιοχή λόγω του κλίματος και απαντώνται μόνο στην περιοχή αυτή

Μονοκαλλιέργεια: η εκμετάλλευση του εδάφους με την καλλιέργεια ενός και μόνο είδους

Oμαδική δραστηριότητα (προαιρετική)

Ο καθένας από εμάς επιλέγει δύο κράτη της Ευρώπης. (Για να μη διαφωνήσουμε, βάζουμε σε αλφαβητική σειρά τόσο τις ονομασίες των κρατών όσο και τα επώνυμά μας.) Ανάλογα με το ανάγλυφο της περιοχής και το κλίμα καθορίζουμε τις ζώνες βλάστησης και τα ζώα που συναντάμε στα κράτη που επιλέξαμε.

Aν θέλεις, διάβασε κι αυτό...

Για την ευρωπαϊκή χλωρίδα και πανίδα

      Όταν σε μια περιοχή έκτασης 10.000.000 τετρ. χμ. έχουν αναπτυχθεί εκατοντάδες πολιτισμοί επί πολλές χιλιάδες έτη, είναι λογικό οι εκατοντάδες εκατομμύρια κάτοικοι που έχουν ζήσει εκεί να έχουν τροποποιήσει το περιβάλλον. Το ευρωπαϊκό περιβάλλον είναι ανθρωπογενές, σε μεγάλο ποσοστό, και τόσο η χλωρίδα όσο και η πανίδα, σε μικρό ποσοστό, μπορούν να χαρακτηριστούν «φυσικές».
      Τόσο οι οργανωμένες εκμεταλλεύσεις του παρελθόντος από τον καιρό της Αρχαίας Ελλάδας και της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όσο και οι βίαιες μεταναστεύσεις και οι επακόλουθες συγκρούσεις είχαν βαθιές επιδράσεις στην κατανομή των φυτών και των ζώων. Δάση εκχερσώθηκαν για να γίνουν χωράφια, φυσικά τοπία αλλοιώθηκαν για να κτιστούν πόλεις και αρπακτικά ζώα καταδιώχτηκαν για να προστατευτούν τα είδη που συνέφεραν τον άνθρωπο.
      Η Βιομηχανική Επανάσταση επιδείνωσε την κατάσταση, γιατί η βιομηχανία χρειάζεται έργα υποδομής, όπως π.χ. οδικό δίκτυο που καταστρέφει τα δάση και απομακρύνει τα άγρια ζώα. Ακόμη και η εισαγωγή φυτών, που δεν υπήρχαν πριν, έγινε από τον άνθρωπο. Για παράδειγμα ο αθάνατος και η φραγκοσυκιά, που συναντώνται συχνά στην Ελλάδα, δεν είναι ευρωπαϊκά φυτά, όπως άλλωστε δεν είναι ούτε ο ενοχλητικός περονόσπορος. Τα είδη αυτά ήρθαν από την Αμερική μετά τον 16ο αιώνα.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ, Τόμ. Α΄, σελ. 253